Батга гарах шалтгаан ба эмчлэх арга
Бидэнд таагүй санагддаг зүйлийн учрыг олохдоо эхлээд ямар учир шалтгааны улмаас гэдгийг нь мэдэх хэрэгтэй.
Арьсны түүхээсээ эхэлцгээе.
Бүгдэд хэрэгтэй байх үүднээс арьсаа сайн арчилж чаддаггүй зарим хүмүүст зориулаад батга бий болоход ямар процесс явагддаг вэ гэдгийг ойлгуулах зорилгоор а.рьсны бүтцээс эхэлцгээе. Арьсны өнгөн хэсэг буюу stratum corneum нь уургаар баялаг ү.х.м.э.л эсүүд буюу keratin-аас бүрддэг. Кератин гэдэг нь таны үс хумсны бүтцэд байдагтай ижил зүйл бөгөөд арьсны давхаргыг гүнээс нь хамгаалдаг хаалт юм. Кератин нь тосны хүчлүүд, ceramid ба холестирины нийлэмж юм.
Мөн stratum corneum нь арьсны а.м.ь.д эсүүдийн давхарга бөгөөд энэ нь хааяа stratum spinosum буюу өргөст бар.згар давхарга ч гэж нэрлэгддэг байна. Цааш судлахад арьсны хамгийн гадна талын давхарга болох epidermis байх ба тэнд stratum germinativum буюу суурь давхарга байдаг. Энд эсийн ихэнх нь суурь эсүүд бөгөөд энэ нь эпидермисийн олдворын кератиноцитууд юм. Суурийн эсүүд үндсэндээ ургаж, хуваагдаж үржиж улмаар боловсрон, аажимдаа ү.х.э.ж.с.э.н арьсны эсүүд болж хувирдаг. Суурь эсийн хуваагдал ба ү.х.ж.и.л , ү.х.э.ж.с.э.н эс үүсэх энэхүү процессыг кератинизаци гэж нэрлэдэг.
Нүхжилтийн тухай ярья:
Бидний арьс нүх сүвтэй байдаг ба зарим нь харагддаг, зарим нь харагддаггүй. Тэдгээр нүхжилтийг заримдаа жижиг хөндийнүүд ч гэж нэрлэдэг. Зарим хөндий нь үстэй зарим нь үсгүй байдаг. Уг хөндийнүүд /нүх сүвнүүд нь угтаа dermis-т байдаг.
Хэвийн Ажиллагаатай нүх сүвнүүд:
Арьсны нүх сүвнүүд хэвийн ажиллагаатай ба ямар нэгэн асуудалгүй бол арьснаас ялгарах сэбум буюу арьсны халим хэвийн байна.
Хэвийн Бус ажиллагаатай нүх сүвнүүд:
Хэвийн Бус ажиллагаатай нүх сүвнүүд батга үүсэх гол шалтгаан юм. Бидний ярьснаар , keratinization-ы явц нь ү.х.э.ж.с.э.н арьсны эсийг бүрдүүлдэг. Desquamation буюу гуужуулах процесс гэдэг нь ү.х.э.ж.с.э.н а.рьс а.рьснаас себумын хамтаар гуужихыг хэлэх бөгөөд кератин нь өөрөө арьсны нүх сүвний дотор байдаг. Бүх зүйл номын дагуу явагдахад нүх сүвэн дэх кератин амархан гуужна.
Гэвч заримдаа кератин маань гуу.жилгүй арьсны нүх сүвэнд үлдчихдэг бөгөөд себумтай холилдсоноор нүх сүв маань цавуу шиг супер наалдамхай болж бүх л хог бохир.длыг өөртөө нааж эхлэнэ. Ингээд л таны арьсны нүх сүв бөглөрчхөж байгаа юм. Үүнээс болоод ар араасаа л таагүй үйл явдлууд эхлэнэдээ. Бөглөрсөн нүх сүвтэй байнаа гэдэг нь н.я.н огцом ү.ржих суурийг бүрдүүлж өгч байгаа ба арьсны нүх сүвнээс авахуулаад арьсны эргэн тойронд хүртэл үрэвсэл үүсэх үндсэн шалтгаан болж өгдөг.
Үүнээс дүгнэж үзэхэд таны арьснаас хангалттай хэмжээний кератин ялгарч чадахгүй тохиолдолд батга гардаг нь харагдаж байна. Энэ нь бөглөөтэй битүү нүх сүв юунаас болдог вэ гэсэн дараагийн асуултыг бидэнд тавьж байна. Бөглөсөн нүх сүвийг нээж илүүдэл себумыг гадагшлуулах маш амархан. Яагаад зарим тослог арьстай хүмүүс нэг ч батгагүй, харин маш хуурай арьстай зарим нэгэн батганаас болж шаналдаг вэ. Бид дээр дурдсанаар цитикон нь үрэвсэл үүсгэдэг төдийгүй бөглөөтэй битүү нүх сүв үүсгэдэг болох талаар ярьцгаасан. Тэгвэл тодорхой нэг төрлийн цитикон буюу interleukin-1 нь үрэвслийг сэдрээдэг бөгөөд ү.х.э.ж.с.э.н арьсыг гуужуулалгүй арьсыг бөглөдөг байна.
Дараагийн асуулт: хурц үрэвсэлт interleukin-1 тэй хэрхэн тэмцэх вэ? Хэрэв янз бүрийн х.ууч ө.в.ч.и.н, тэр дундаа х.о.р.т х.а.в.д.р.ы.г авч үзвэл батга өвчинтэй адилаар гол суурь г.эм б.уруутан нь үрэвсэл юм. Ү.рэвсэлтэй хэрхэн тэмцэх, ү.рэвсэл юунаас болж бий болдог вэ гэдгийг ойлговол батга гараад байгаагийн үндэс суурийг олж мэдлээ л гэсэн үг юм. Хоол хүнс, ст.ресс, унтах сэрэх цаг, дасгал хийх цагаа зохицуулах, арьс арчилгааны өөрт тохирсон цэвэрлэгч бүтээгдэхүүнээ олж хэрэглэх гэх мэт олон сайн аргууд байдаг бөгөөд бүгд цогцоороо батгатай тэмцэж чаддаг.
